Căn hộ chung cư officetel là loại hình bất động sản khá phổ biến 5-10 năm trở lại đây. Loại hình căn hộ Officetel được hình thành và đáp ứng nhu cầu của nhiều doanh nghiệp mới khởi nghiệp, các công ty vừa và nhỏ. Mỗi năm cả ngàn tới chục ngàn officetel được cung ứng ra thị trường. Tuy nhiên còn rất nhiều tranh cãi liên quan tới loại hình này. Bài viết giúp khách hàng hiểu rõ hơn căn hộ officetel là gì? Officetel có được cấp sổ hồng không? Sở hữu 50 năm hay lâu dài? Có nên mua căn hộ officetel để ở?
Nội dung chính
Căn hộ chung cư officetel là gì?
Căn hộ chung cư officetel là mô hình căn hộ đa chức năng, có thể hiểu là văn phòng làm việc (office) và vừa có thể nghỉ ngơi – cư trú qua đêm (hotel).
Sở hữu một căn hộ officetel làm văn phòng không còn là xu hướng mới tại các quốc gia phát triển như Hàn Quốc hay Nhật Bản. Nhiều chuyên gia nhận xét, so với hình thức thuê văn phòng thông thường, một căn hộ officetel có nhiều lợi ích về chi phí, không gian và vận hành doanh nghiệp.
Theo thống kê của Công ty Cushman & Wakefield, hiện có khoảng 40% khách hàng sử dụng offictel nhằm làm văn phòng của công ty, 10-15% khách hàng mua để ở, còn lại là dùng vào mục đích khác như cho thuê lưu trú…
Lịch sử hình thành
Căn hộ officetel được xây dựng đầu tiên ở Mapo, Seoul bởi Tập đoàn Phát triển Hàn Quốc Năm 1985. Sau đó nhu cầu thị trường tăng cao, nhiều các công ty xây dựng và phát triển nhà ở tham gia vào thị trường này.
Đặc điểm căn hộ chung cư officetel
Diện tích nhỏ (30-50m2), phù hợp giá tiền với các công ty khởi nghiệp, công ty vừa và nhỏ. Hiện tại ở Việt Nam, chưa có quy định diện tích tối thiểu cho officetel
Các căn hộ Officetel có thể có thang máy riêng hoặc chung thang máy với khu căn hộ chung cư, có bảng tên công ty, bàn làm việc, quầy lễ tân, khu tiếp khách.
Căn hộ chung cư Officetel có thể được đăng ký tạm trú, nghỉ ngơi qua đêm mà không giới hạn giờ giao dịch và được sử dụng hầu hết các tiện ích của toà nhà như: phòng tập gym, hồ bơi, phòng sinh hoạt cộng đồng, khu vui chơi, công viên cây xanh…
Pháp lý căn hộ Officetel có sổ hồng không?
Hiện tại chưa có dự án officetel có sổ hồng. Vẫn đề pháp lý của những loại hình bất động sản mới như officetel, căn hộ khách sạn (condotel)… là chủ đề gây tranh cãi đối với các thành phần tham gia thị trường, các cơ quan quản lý trong những năm gần đây. Tuy nhiên, đến nay Bộ Xây dựng vẫn “nợ” các tiêu chuẩn về sản phẩm, quản lý, vận hành đối với những loại hình này. Gần đây, hồi tháng 4/2019, trong chỉ thị về một số giải pháp thúc đẩy thị trường bất động sản, Thủ tướng giao Bộ Xây dựng nghiên cứu, ban hành quy chế quản lý vận hành officetel.
Luật Nhà ở năm 2014 mới chỉ phân biệt nhà chung cư có mục đích để ở và nhà chung cư có mục đích hỗn hợp để ở và kinh doanh. Tuy nhiên, nhà chung cư có mục đích hỗn hợp cũng được tách biệt giữa phần để ở và phần để kinh doanh thành những khu vực riêng biệt. Theo khoản 11 Điều 6, Luật Nhà ở năm 2014, chung cư để ở sẽ không được sử dụng vào mục đích khác. Điều này đồng nghĩa với việc Luật Nhà ở không có quy định một căn hộ vừa để ở vừa để kinh doanh văn phòng.
Ông Nguyễn Trọng Ninh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản
Vào giữa năm 2016, trả lời công văn của doanh nghiệp, ông Nguyễn Trọng Ninh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, có văn bản trả lời với nội dung: “Văn phòng kết hợp chức năng lưu trú – officetel là loại hình bất động sản mới, chưa được quy định, điều chỉnh trong quy chuẩn xây dựng và băn bản pháp luật hiện hành. Việc thiết kế, xây dựng các tòa nhà hỗn hợp cần được xem xét, rà soát theo từng dự án cụ thể, trên cơ sở đảm bảo nguyên tắc quản lý, vận hành thuận tiện và không tranh chấp, không ảnh hưởng sinh hoạt đối với các căn hộ nhà ở cũng như các loại công trình khác; phù hợp các chỉ tiêu quy hoạch được duyệt và hồ sơ thiết kế đã được thẩm định…”. Đây được xem là văn bản đầu tiên của một cơ quan nhà nước đề cập tới officetel.
Một trong những dự án bất động sản officetel đầu tiên là The Manor Officetel (The Manor giai đoạn 2, quận Bình Thạnh, TP.HCM). Dự án gồm 2 khối nhà cao 20-35 tầng, cung cấp cho thị trường 611 căn hộ cao cấp kết hợp văn phòng. The Manor Officetel ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu cho các công ty vừa và nhỏ có nhu cầu về văn phòng làm việc hoặc mở văn phòng đại diện để giao dịch với 1 hoặc 2 nhân viên lưu trú. Tuy nhiên, đến nay nhiều căn hộ officetel của The Manor Officetel lại đang dùng để ở. Những căn hộ ở đây vẫn chưa được cấp sổ hồng và chủ sở hữu căn hộ này cũng không được đăng ký cư trú như những căn hộ bình thường.
Ông Tống Đức Tiến, Trưởng phòng cấp phép thuộc Sở Xây dựng TP.HCM cũng khẳng định, trong Luật Nhà ở năm 2014 không có loại hình căn hộ officetel, các nghị định hướng dẫn cũng không nêu. Ông dẫn chứng một dự án ở quận Tân Bình, chủ đầu tư dành hẳn một block riêng biệt từ tầng 2-16 và gọi đó là officetel, nhưng trong giấy phép xây dựng, cơ quan cấp phép chỉ ghi là “khu thương mại – văn phòng – dịch vụ”. Mới đây, trả lời báo chí, ông Phạm Ngọc Liên, nguyên Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai TP.HCM, cho biết đến nay TP.HCM vẫn chưa có căn hộ nào thuộc diện officetel được cấp giấy chủ quyền.
Tháng 07/2019, Bộ Xây dựng vừa có văn bản gửi Thủ tướng trong đó cho biết cơ quan này gặp nhiều khó khăn khi nghiên cứu, xây dựng ban hành Thông tư về Quy chế quản lý vận hành loại hình công trình văn phòng kết hợp lưu trú ngắn hạn (căn hộ văn phòng hay officetel).
Về cơ sở pháp lý và thẩm quyền ban hành, theo Bộ Xây dựng, hệ thống pháp luật hiện hành như Luật Đất đai, Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Kinh doanh bất động sản, quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng chưa có khái niệm, quy định pháp lý về officetel.
Bên cạnh đó, theo Nghị định số 81/2017 về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Xây dựng không quy định nội dung quản lý vận hành căn hộ văn phòng. Ngoài ra, cơ quan này cũng cho rằng việc quản lý lưu trú thuộc thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ của ngành công an, không phải của Bộ Xây dựng. Do vậy, việc Bộ này xây dựng Thông tư nói trên là chưa đủ cơ sở pháp lý.
Với những vướng mắc trên, Bộ Xây dựng cho biết đã có văn bản xin ý kiến Bộ Tư pháp và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Trên cơ sở ý kiến của 2 Bộ trên, Bộ Xây dựng nhận định, việc ban hành quy chế quản lý vận hành officetel theo hình thức thông tư là chưa đảm bảo cơ sở pháp lý.
Do đó, Bộ đề xuất Thủ tướng cho phép chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan, tổ chức liên quan nghiên cứu, xây dựng trình Chính phủ Nghị định quy định về quản lý vận hành officetel.
Theo quy định, thông tư là văn bản giải thích, hướng dẫn thực hiện những văn bản của nhà nước ban hành, thuộc phạm vi quản lý của một ngành nhất định. Trong khi đó, nghị định là văn bản do Chính phủ ban hành và dùng để hướng dẫn luật hoặc quy định những việc phát sinh mà chưa có luật hoặc pháp lệnh nào điều chỉnh.
Bài viết Bộ xây dựng gặp khó khi tạo khung pháp lý cho officetel trên Vnexpress:
Bà Dương Thùy Dung, Giám đốc cấp cao Công ty CBRE Việt Nam
Bà Dương Thùy Dung, Giám đốc cấp cao Công ty CBRE Việt Nam, cũng dẫn một khảo sát cho thấy từ năm 2016 đến 2018, thị trường officetel tăng trưởng cao hơn rất nhiều so với condotel, tỉ lệ hấp thụ lên đến 98%. Tuy nhiên, từ đầu năm 2019 đến nay không có sản phẩm officetel để bán do TP HCM tạm thời không cấp giấy phép xây dựng cho các dự án có officetel để chờ hướng dẫn của bộ, ngành và Chính phủ từ năm 2018. Điều này khiến dòng sản phẩm officetel trên thị trường ngày càng khan hiếm dù nhu cầu của khách hàng vẫn rất lớn. Trong khi đó, những dự án có kèm officetel lại không thể triển khai được vì vướng lệnh cấm, chủ đầu tư gặp nhiều khó khăn.
“Khung pháp lý của sản phẩm này còn nhiều lấn cấn, khách hàng khi ký hợp đồng mua không có được câu trả lời rõ ràng từ nhà đầu tư. Việc bố trí lối đi riêng của officetel với cư dân, người thuê officetel đòi hỏi lối đi riêng cũng gặp khó khăn. Khả năng cho thuê của officetel bị kém đi. Trong năm 2019, gần như không có sản phẩm nào chào bán với officetel này” – bà Dung nói.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM, cho rằng tại TP HCM, officetel được rất nhiều doanh nghiệp nhỏ, các bạn trẻ khởi nghiệp quan tâm nhưng điều họ lo ngại nhất là khung pháp lý, cơ chế quản lý chưa rõ ràng nên không dám tham gia. Hiệp hội đã từng kiến nghị các vấn đề liên quan hệ số sử dụng đất, quản lý vận hành officetel nhưng đến nay chưa được giải quyết.
Loại hình dự án officetel trên địa bàn TP đã bị dừng cấp phép gần 1 năm nay kể từ khi UBND TP ban hành Công văn 1466, có hiệu lực từ ngày 10-4-2018. Theo đó, TP đề nghị tạm dừng việc xem xét, điều chỉnh, bổ sung hoặc chuyển đổi một phần chức năng của công trình, dự án sang officetel trên địa bàn cho đến khi Chính phủ ban hành quy định đối với loại hình này.
Căn hộ officetel sở hữu 50 năm hay lâu dài, vĩnh viễn?
Luật Đất đai năm 2013 quy định, dự án officetel thuộc loại hình sử dụng đất phi nông nghiệp “loại đất thương mại, dịch vụ”, được giao đất có thời hạn tối đa 50 năm (tại các khu vực đặc biệt khó khăn, vùng sâu vùng xa, tối đa 70 năm); Các chủ đầu tư dự án officetel được quyền cho thuê officetel trong thời hạn được giao đất.
Theo Điều 3 của Luật Nhà ở năm 2014 phân biệt nhà chung cư có mục đích để ở và nhà chung cư có mục đích hỗn hợp để ở và kinh doanh. Trong đó, với nhà chung cư có mục đích hỗn hợp cũng được tách biệt rõ ràng trong dự án phần để ở và phần dùng để kinh doanh. Đồng thời, theo Khoản 11, Điều 6, chung cư để ở sẽ không được sử dụng vào mục đích khác.
Về mặt pháp lý đây rõ ràng là loại hình bất động sản dùng để kinh doanh nên theo luật hiện hành được cấp quyền sở hữu 50 năm như các loại hình bất động sản phục vụ kinh doanh là hoàn toàn hợp lý.
Căn hộ officetel có được đăng ký kinh doanh, đăng ký hộ khẩu thường trú?
Căn hộ officetel có được được cấp trong các dự án là loại hình thương mại dịch vụ, do đó được cấp giấy phép đăng ký kinh doanh.
Căn hộ officetel chỉ cho lưu trú, có thể đăng ký tạm trú nhưng không được đăng ký hộ khẩu thường trú.
Có nên mua căn hộ chung cư Officetel để ở? Có nên đầu tư?
Bạn cân nhắc kỹ các yếu tố đã phân tích ở trên bao gồm tính pháp lý, thời hạn sở hữu, đăng ký hộ khẩu, tỷ suất sinh lời trước khi quyết định xuống tiền mua officetel.